Gdy wylądowałem w Ho Chi Minh City, nie spodziewałem się, że odkryję tak wiele ukrytych historii o wojnie w Wietnamie. Każdy krok po tym mieście to podróż w czasie – powrót do jednego z najkrwawszych konfliktów XX wieku, który zostawił niezmywalne ślady nie tylko na mapie świata, ale przede wszystkim w sercach ludzi.
Spis treści
Tunele Cu Chi – podziemne miasto Wietkongu
Godzinę jazdy od centrum Sajgonu odkryłem miejsce, które całkowicie zmieniło moje postrzeganie konfliktu wietnamskiego. Tunele Cu Chi to nie tylko atrakcja turystyczna – to świadectwo niewyobrażalnej determinacji wietnamskich partyzantów.
Wybierając się do Wietnamu tunele Cu ChiTunele Cu Chi – Jak partyzanci walczyli w Wietnamie? były jednym z obowiązkowych miejsc programu na mojej liście.
Gdy schodzę do pierwszego tunelu, czuję ucisk w klatce piersiowej. Te wąskie korytarze, ledwo 60 cm wysokie, były domem dla tysięcy ludzi przez całe lata. Wietcong stworzył tu prawdziwe podziemne miasto: kuchnie, szpitale, szkoły, warsztaty broni. Wszystko ukryte przed amerykańskimi bombami i napalmem.
Przewodnik – wesoły Wietnamczyk – opowiada mi, jak jego rodzina spędziła tu trzy lata. „Nie walczyliśmy tylko przeciwko Amerykanom” – mówi cicho. „Walczyliśmy o prawo do życia w naszym własnym kraju.”
Sajgon i jego tajemnice – ukryta broń w sercu miasta
Popijając lokalną tradycyjną kawę, wszedłem do domu, który okazał się muzeum – zbiorem eksponatów z czasów wojny wietnamskiej. Niby nic takiego, pomyślałem, kolejne muzeum. Gdy już z niego wychodziłem, właściciel zwrócił mi uwagę, że pod podłogą znajduje się bunkier.
Po przesunięciu stołu okazało się, że faktycznie widać wejście do schronu. Można zejść pod podłogę. Niewielkie schronienie dawało możliwość ukrycia się przed wrogiem, bo prowadzi aż na pierwsze piętro budynku.
Już sobie wyobrażam, jak niczego nieświadomi mieszkańcy odpoczywają na górze, a nagle z piskiem opon podjeżdża auto Amerykanów – biegną kogoś złapać. Ten, jeszcze zaspany, szybko ewakuuje się tajnym wyjściem pod umywalką, schodzi na parter, gdzie może bezpiecznie przeczekać.
Stoję w tym ciasnym pomieszczeniu i próbuję wyobrazić sobie napięcie zwykłych mieszkańców Sajgonu. Wojna domowa w Wietnamie to nie był tylko konflikt między armiami – to była tragedia milionów cywilów, którzy żyli w ciągłym strachu przed aresztowaniem.
Muzeum Wojny – prawda o cierpieniu narodu wietnamskiego
Muzeum Wojny w Ho Chi Minh City to miejsce, które każdy powinien odwiedzić, aby zrozumieć prawdziwą twarz amerykańskiej interwencji w Wietnamie. Niektórzy nazywają to miejsce „zbyt drastycznym”, ale ja widzę w nim rzetelną dokumentację ludzkiego cierpienia.
W pierwszej sali witają mnie zdjęcia ofiar wojny chemicznej. Dzieci zdeformowane przez Agent Orange, całe wioski wymarłe po nalotach napalmem. To nie propaganda – to fakty udokumentowane przez amerykańskich fotoreporterów.
Przechodzę do rekonstrukcji więzienia. Klatki, w których jeńcy wojenni spędzali miesiące w nieludzkich warunkach. Narzędzia tortur używane przez obie strony konfliktu. Widzę tu coś, czego nie znajdę w amerykańskich filmach o wojnie wietnamskiej – cierpienie zwykłych ludzi, którzy zostali wciągnięci w polityczną grę mocarstw.
Porównując to z moją wizytą w Auschwitz, muszę przyznać, że emocjonalnie oba miejsca działają na mnie podobnie. W obu przypadkach widzę konsekwencje ludzkiej okrucieństwa, choć w różnej skali i kontekście.
Pałac Zjednoczenia – symboliczny koniec konfliktu
Moja wędrówka po historii wojny w Wietnamie kończy się w miejscu, gdzie symbolicznie zakończył się ten konflikt. 30 kwietnia 1975 roku północnowietnamski czołg przełamał bramę Pałacu Niepodległości, oficjalnie kończąc wojnę amerykańsko-wietnamską.
Spacerując po wielkich salach konferencyjnych, gdzie kiedyś podejmowano decyzje o losach milionów ludzi, czuję ciężar historii. W gabinecie prezydenta Nguyen Van Thieu wisi jeszcze mapa Wietnamu Południowego z zaznaczonymi pozycjami amerykańskich baz.
Najbardziej fascynuje mnie jednak podziemny labirynt schronów. Rozbudowana sieć tuneli i pomieszczeń, która miała umożliwić rządzenie krajem nawet podczas intensywnych bombardowań. To tutaj rząd Wietnamu Południowego miał przetrwać amerykańskie naloty i kontynuować walkę.
Jednak szczerze mówiąc jeśli odwiedziliście podziemne miasto Szczecin, to te was szczególnie nie zaskoczą.
Wojna w Wietnamie – lekcja na przyszłość
Stojąc na tarasie Pałacu Zjednoczenia i patrząc na współczesny Sajgon – miasto pełne wieżowców, motocykli i turystów – zastanawiam się nad sensem tej całej tragedii. Konflikt w Indochinach pochłonął ponad 3 miliony ludzi. Czy było warto?
Wojna w Wietnamie nauczyła świat, że nawet najpotężniejsza armia może przegrać z determinacją narodu walczącego na własnej ziemi. Ale przede wszystkim pokazała, że w każdej wojnie największą cenę płacą zwykli ludzie – ci, którzy nie decydują o jej rozpoczęciu, ale muszą znosić jej konsekwencje.
Ta podróż po Sajgonie zmieniła moje postrzeganie wojny wietnamskiej. To nie była prosta historia „dobra kontra zło”. To była tragedia dwóch narodów, które zostały wciągnięte w globalną rozgrywkę mocarstw. I choć dziś Wietnam jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów Azji, blizny po tym konflikcie wciąż są widoczne w sercach jego mieszkańców.